واقعیت مجازی چیست؟
مفهوم واقعیت مجازی (Virtual Reality یا VR) در سادهترین تعریف خود عبارت است از شبیهسازی یک دنیای جدا از واقعیت که به کاربر اجازه میدهد وارد فضایی متفاوت از محیط اطراف خود شده و به تجربهی دلخواه بپردازد؛ تجربهای که میتواند سرگرمکننده و مفرح باشد، علمی و آموزشی، درمانی و خدماتی و...
کاربر برای ورود به عالم واقعیت مجازی باید سر خود را درون یک محفظه یا هدست قرار دهد تا با کمک لنزهای مخصوصی که مقابل چشمانش قرار گرفته، به این دنیای جدید وارد شود؛ دنیایی که میتواند یک بازی ویدیویی باشد، تجربهای سینمایی، گشتوگذاری مجازی درون یک موزه یا حتی عمل جراحی.
بدون شک این روزها بازیهای ویدیویی بزرگترین سهم را در زمینهی استفاده از تکنولوژیهای واقعیت مجازی از آنِ خود کردهاند؛ سهمی آنقدر بالا که باعث شده خیلیها کاربرد واقعیت مجازی را تنها در بازیها خلاصه ببینند. در این سالها شاهد انتشار انواع و اقسام بازیهای بزرگ و کوچک بودهایم که یا بهطور اختصاصی برای هدستهای واقعیت مجازی طراحی شدهاند یا درکنار حالت استاندارد خود، از واقعیت مجازی نیز پشتیبانی میکنند. ورود سونی بهعنوان یکی از غولهای صنعت بازی به دنیای واقعیت مجازی و همچنین تمرکز زیاد ولو بهعنوان یک بازیساز بزرگ و صاحب عظیمترین فروشگاه بازی دنیا یعنی استیم (Steam) روی این قضیه هم باعث شده کاربرد واقعیت مجازی در صنعت بازی روزبهروز بیشتر شود.
ولی کاربرد واقعیت مجازی تنها به دنیای بازیها خلاصه نشده و موارد دیگری را هم شامل میشود. اگر بخواهیم بخش سرگرمکنندهی ماجرا را در نظر بگیریم، باید درکنار بازیهای ویدیویی به محصولاتی توجه کنیم که حال و هوایی شبیه بازیها دارند، ولی بهطور کامل هم نمیتوان آنها را بازی در نظر گرفت. این نوع آثار بیشتر شبیه فیلمهایی هستند که کاربر میتواند در آنها سر خود را به اطراف حرکت دهد تا زاویهی دوربین هم تغییر پیدا کند، ولی امکان تأثیر گذاشتن روی چیزی وجود ندارد و کاربر تنها نقش ناظر را برعهده دارد.
شرکتهای فیلمساز در این سالها استفادههای تبلیغاتی جالبی از این آثار کردهاند و برای مثال در دورانی که فیلم دنیای ژوراسیک (Jurassic World) مطرح شده بود، دو اثر واقعیت مجازی در ارتباط با آن منتشر شد که یکی در محیطی جنگلی با حضور یک آپاتوسور (دایناسوری عظیم با گردنی بلند) جریان داشت و دیگری با حضور Blue (ولاسیرپتر دنیای ژوراسیک) پیش میرفت و مخاطب را به زیبایی درون خود غرق میکرد.
یکی از مهمترین و حساسترین بخشهای توسعه عینکهای هوشمند را میتوان نمایشگر دانست. در حالت کلی میتوان دو نمایشگر اصلی را برای عینکهای هوشمند معرفی کرد که شامل نمایشگرهای منحنی و موجبر میشوند. در حقیقت یک نمایشگر منحنی میتواند نور را به صورت مستقیم به چشم کاربران منعکس کند. بدون تردید میتوان حجیمتر بودن و شفافیت تصاویر را به عنوان یکی از مهمترین مشکلات نمایشگر منحنی به حساب آورد. همچنین نمایشگرهای موجبر مجموعهای از فناوریهای جدیدتر به حساب میآیند و شامل موارد زیر هستند:
- موجبر پراش
- موجبر هولوگرافیک
- موجبر انعکاسی
- نمایش شبکیه مجازی
از نخستین تلاش گوگل مدت زمان زیادی گذشته است، اما عینکهای هوشمند با پیشرفتهای زیادی همراه بودهاند. هم اکنون تعداد زیادی تولیدکننده در سراسر جهان وجود دارد که با سرعت در حال توسعه این فناوری هستند. در حال حاضر به لطف نمایشگرهای موجبر جدید و توسعه شفافیت تصویر، میتوان گفت میدان دید و وضوح در مقایسه با گذشته بهتر شده است. با این که هنوز قیمت عینکهای واقعیت افزوده گران است، اما به نظر میرسد در سالهای آینده در دست تمام کاربران در سراسر جهان قرار خواهند گرفت.